ความเข้าใจเกี่ยวกับไส้เดือนฝอยโดยทั่วไป เรามักจะรับรู้เพียงว่าเป็นศัตรูพืช หรือบางคนยังไม่เคยรู้จักและคิดว่าเป็นไส้เดือนชนิดหนึ่ง ความจริงแล้วไส้เดือนฝอยแตกต่างจากไส้เดือนดินทั่วไปอย่างมาก และมีขนาดเล็กมากจนมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า เลยจัดว่าเป็นจุลินทรีย์ชนิดหนึ่ง ส่วนที่ว่าไส้เดือนฝอยมักจะถูกจัดว่าเป็นศัตรูพืช ก็จริงส่วนหนึ่ง เพราะโรคพืชบางชนิดเกิดขึ้นจากไส้เดือนฝอย เช่น โรครากปม และเป็นปัญหาสำคัญอย่างหนึ่งในการผลิตพืชที่ต้องหาวิธีการกำจัดไส้เดือนฝอยศัตรูพืชเหล่านี้ แต่ในทางกลับกันยังมีไส้เดือนฝอยบางชนิดที่เป็นประโยชน์ ก็เหมือนกับจุลินทรีย์ทั่วไปอีกเช่นกัน ที่บางชนิดก่อให้เกิดโรคแต่บางชนิดก็เป็นประโยชน์ในการป้องกันหรือรักษาโรคได้ ขึ้นอยู่กับว่าเราะเลือกใช้อะไร 
 
          ไส้เดือนฝอยที่เป็นประโยชน์เหล่านี้บางชนิดสามารถนำมาใช้ในการกำจัดแมลงได้ มีงานวิจัยที่รองรับเรื่องนี้อย่างชัดเจน และเริ่มมีการผลิตออกมาขายโดยใช้แทนยาฆ่าแมลง วิธีการทำงานของไส้เดือนฝอยเหล่านี้ก็คือการทำงานร่วมกันระหว่างตัวไส้เดือนฝอยกับเชื้อแบคทีเรียบางชนิด ซึ่งแบคทีเรียที่ว่านี้จะอยู่ร่วมกับไส้เดือนฝอย 
 
          พอไส้เดือนฝอยไปเจอแมลงโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อยังอยู่ในระยะที่ยังเป็นหนอนอยู่ ก็จะเจาะเข้าไปทางช่องเปิดต่างๆ ของหนอนเหล่านั้น เช่น ทางรูหายใจที่อยู่เรียงเป็นแถวด้านข้างตัวหนอน พอเข้าไปได้ก็จะเริ่มขยายพันธุ์และบรรดาแบคทีเรียทั้งหลายก็จะเริ่มเป็นพิษต่อหนอน ทำให้หนอนตายได้ภายในเวลาไม่กี่วันหลังจากนั้น ต้องเข้าใจอย่างหนึ่งว่าการใช้ไส้เดือนฝอยกำจัดแมลงไม่ได้ฆ่าแมลงอย่างรวดเร็วเหมือนการใช้ยาฆ่าแมลง บางคนเห็นว่าใช้ไส้เดือนฝอยไปแล้วยังไม่เห็นหนอนตายคาตา ก็เลยเข้าใจว่าใช้ไม่ได้ผล แต่ความจริงแล้วการใช้จุลินทรีย์ในการกำจัดแมลงทั้งหลายต้องอาศัยเวลาช่วงหนึ่ง แต่ว่าได้ผลดี และที่สำคัญไม่ได้ทิ้งปัญหาเรื่องสารตกค้างไว้ให้เรา 
 
          

มาดูเรื่องการกำจัดปลวกบ้าง ความจริงปลวกก็คือแมลงอย่างหนึ่งที่ชอบกินไม้และัมักจะสร้างปัญหาให้เรา โดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงฤดูฝน เช่นตอนนี้ที่ปลวกมักจะระบาดหนัก โดยสังเกตุจากแมลงเม่า ซึ่งเป็นระยะหนึ่งของการเจริญเติบโตของปลวกที่ออกมากันมากในช่วงนี้

พอหาที่ใหม่ที่น่าอยู่ได้ก็จะสลัดปีกทิ้งแล้วเริ่มสร้างรังใหม่กลายเป็นปลวกที่สร้างปัญหาให้เราต่อไป
  
          ถ้าเป็นตามบ้านเรือนก็คงหนีไม่พ้นการใช้ยาฆ่าปลวก ซึ่งมักจะมีพิษสูงต่อคนและสัตว์เลี้ยงในบ้านทั้งหลาย เรื่องนี้ก็หลีกเลี่ยงไม่ได้เพราะถ้าไม่กำจัดปลวกก็มีหวังบ้านพังหรือบรรดาเครื่องเรือนที่ทำด้วยไม้และหนังสือต่างๆ มักจะเสียหายจากปลวกเหล่านี้ก่อน ดังนั้นนักวิจัยของกรมวิชาการเกษตรคือ ดร.นุชนารถ ตั้งจิตสมคิด ซึ่งมีความเชี่ยวชาญเรื่องไส้เดือนฝอยคนหนึ่งของประเทศ จึงได้ศึกษาวิธีการเพาะเลี้ยงไส้เดือนฝอยที่สามารถกำจัดแมลงได้ และนำมาทดลองใช้ในการฆ่าปลวก ซึ่งก็ปรากฏว่าประสบความสำเร็จและได้ผลดี
  
          จนกระทั่งสามารถถ่ายทอดความรู้เหล่านั้นให้เอกชนผลิตออกมาเป็นการค้าได้แล้ว ทั้งหมดนี้เป็นผลงานที่เกิดจากการสนับสนุนและความร่วมมือของอีกสองหน่วยงานคือ สกว. และสวก.โดยในช่วงแรก สกว.สนับสนุนการวิจัยเรื่องการเพาะเลี้ยงไส้เดือนฝอยให้ได้ในระดับการค้า และเรื่องการทดลองใช้ในการกำจัดแมลงและปลวก ต่อมาเมื่อประสบความสำเร็จแล้ว สวก.ได้สนับสนุนต่อโดยให้พัฒนาเป็นชุดสำเร็จรูปสำหรับการกำจัดปลวกโดยเฉพาะรายละเอียดต่างๆ จะมาเล่าต่อคราวหน้าครับ